Fundusze private equity są ważnym elementem polskiego rynku kapitałowego. Mogą one stanowić dla przedsiębiorców chcących zdynamizować rozwój swoich firm potencjalne źródło kapitału, alternatywne wobec kredytów bankowych czy też kapitału dostępnego na rynku publicznym (giełdowym). Jak każdy kapitał, również ten dostarczany przez fundusze private equity ma jednak swoje wymogi i swoje ograniczenia. W poniższym artykule chciałbym podkreślić kilka kwestii mających dla przedsiębiorców kluczowe znaczenie w procesie pozyskiwania tego rodzaju inwestora jako partnera biznesowego.

Fundusze PE w Polsce

Działalność inwestycyjną w naszym kraju prowadzi wiele różnych funduszy private equity. Inwestycji zrealizowanych przez światowych liderów jest co prawda mało (wynika to głównie ze stosunkowo niewielkiej skali działalność polskich firm z perspektywy światowego rynku kapitałowego), jednak istnieje spora grupa funduszy skoncentrowanych na inwestycje w krajach Europy Środkowo- Wschodniej, w których Polska ma czołowe znaczenie. Każdy z funduszy stara się (głównie dla celów wizerunkowych) indywidualnie przedstawiać swoją strategię inwestycyjną, jednak większość kryteriów inwestycyjnych jest zbliżona. W związku z powyższym można pokusić się o sporządzenie dosyć uniwersalnego zestawu kluczowych czynników, na które należy zwrócić uwagę podczas procesu pozyskiwania tego typu inwestora dla własnej firmy.

Perspektywy wzrostu

Generalnie współpraca z funduszami inwestycyjnymi typu private equity jest adresowana dla firm, które mają szansę na osiągnięcie ponadprzeciętnego wzrostu swojej wartości, ale nie mają kapitałów aby ten cel zrealizować. Banki są bardzo ostrożne w szacowaniu ryzyka i finansowaniu ambitnych programów inwestycyjnych i zawsze żądają odpowiedniego udziału własnego i wielu zabezpieczeń. Giełda coraz bardzie ceni spółki stabilne i dojrzałe a rynek New Connect póki co nie spełnia pokładanych w nim oczekiwań. Fundusze private equity wypełniają tą lukę, ale w zamian oczekują wysokiej stopy zwrotu, więc musimy mieć naprawdę realne szanse na osiągnięcie znaczącego wzrostu wartości, aby pozyskać fundusz do inwestycji w naszą firmę.

Biznes plan

Sam dobry pomysł nie wystarczy- aby przekonać fundusz do inwestycji musi być on odpowiednio przygotowany i zaprezentowany. I nie chodzi o ładną prezentację w Excellu czy też skomplikowany model finansowy- w funduszach private equity pracują specjaliści, którzy najczęściej mają odpowiednie doświadczenie, aby wstępnie ocenić czy przedstawiana im propozycja jest oparta na realnych założeniach. Nasz biznes plan, który chcemy przedstawić funduszowi powinien się opierać na solidnych założeniach rynkowych, operacyjnych i finansowych. Musimy też przekonać fundusz, że mamy odpowiednie zasoby aby ten biznes plan zrealizować lub jesteśmy w stanie brakujące zasoby pozyskać.

Zdolność do współpracy z innym wspólnikiem

Pozyskanie inwestora w postaci funduszu private equity oznacza konieczność podzielenia się władzą. Zdecydowana większość funduszy oczekuje uzyskania większościowego udziału w spółce, lub też przynajmniej perspektywy, że większość ta zostanie osiągnięta w ściśle określonym czasie. Nawet te fundusze, które są w stanie zaakceptować swoją rolę jako udziałowca mniejszościowego będą żądać w zamian zapisów w umowach, dzięki którym będą miały znaczący wpływ na strategiczne decyzje podejmowane przez naszą firmę oraz będą sprawować kontrolę nad działalnością osób zarządzających. Dla wielu przedsiębiorców nieprzyzwyczajonych do konieczności uzgadniania szeregu podejmowanych działań z silnym współwłaścicielem może to być bariera trudna do przekroczenia. Z drugiej strony fundusze mogą wnieść do naszej formy nie tylko kapitał, ale również pomóc wdrożyć nowoczesne metody zarządzania, dzięki którym nasza firma będzie działać bardziej profesjonalnie.

Wyjście z inwestycji

Każdy fundusz private equity dokonujący inwestycji musi mieć z góry określoną strategię wyjścia. Tą strategią może być planowane wejście na giełdę lub sprzedaż udziałów inwestorowi strategicznemu, które ma się dokonać w perspektywie najczęściej kilku lat. Umożliwienie funduszowi wyjścia z inwestycji a właściwie zobowiązanie do współpracy przedsiębiorcy i spółki przy tym wyjściu jest bardzo często jednym z głównych elementów umowy inwestycyjnej. Każdy przedsiębiorca decydujący się na współpracę z funduszem PE musi mieć w pełni świadomość, że pozyskanie funduszu private equity jest pierwszym, ale nie ostatnim etapem zmiany struktury własnościowej jego firmy.

Umowa inwestycyjna

Wejście funduszu PE jako udziałowca do naszej firmy oznacza również konieczność podpisania między partnerami umowy inwestycyjnej, która określa szereg warunków dotyczących strategii naszej firmy, metod jej zarządzania i kontroli, zasad podejmowania decyzji strategicznych oraz zabezpieczenia udziałowców. Fundusze mają wieloletnie doświadczenia w podpisywaniu takich umów i zatrudniają najlepszych prawników, którzy dbają o odpowiednie zabezpieczenie interesu swoich klientów. Jako przedsiębiorcy musimy sprostać temu wyzwaniu, a jedyna metodą jest równie profesjonalne podejście do negocjacji.

Czynniki “miękkie”

Czasem, a właściwie bardzo często, o końcowym sukcesie danego przedsięwzięcia decydują czynniki niemierzalne takie jak zaufanie do partnera, zgodność charakterów czy wyznawane wartości. Rotacja pracowników, szczególnie wyższego szczebla, w funduszach private equity jest raczej niska i jest duża szansa, że z dyrektorem odpowiedzialnym w funduszu za dany projekt będziemy współpracować wiele lat. Jeżeli w trakcie procesu negocjacyjnego napotkamy na poważne problemy we wzajemnych relacjach to jest duże ryzyko, że konflikty te wystąpią również w przyszłości. Warto również dokonać rozpoznania dotychczasowej działalności funduszu i poprosić naszych potencjalnych partnerów biznesowych o referencje z dotychczasowej działalności.

Pozyskiwanie funduszu – Podsumowanie

W przypadku wielu firm (szczególnie tych mających szanse na szybki wzrost) warto rozważyć nawiązanie współpracy z funduszami private equity. Mogą one zdynamizować rozwój naszej firmy poprzez sfinansowanie naszych planów inwestycyjnych i mogą podnieść poziom jej profesjonalizmu, dzięki czemu jej wartość wzrośnie. Z drugiej strony decydując się na taki krok całkowicie i nieodwracalnie zmieniamy charakter naszej firmy. Warto więc tą decyzje solidnie przemyśleć zanim się ją podejmie a po jej podjęciu cały proces pozyskiwania finansowania czy inwestora przeprowadzić profesjonalnie.

Więcej informacji o procesie pozyskania inwestora można znaleźć w naszym artykule o sprzedaży własnej firmy.